Jednym z poważnych a bagatelizowanych problemów seniorów jest depresja. W podeszłym wieku choroba ta jest trudniejsza do wykrycia i leczenia. Właściwa diagnoza dotyczy zaledwie około 15 proc. chorujących na nią osób starszych.

Depresja jest wiodącą przyczyną niesprawności i niezdolności do pracy na świecie oraz najczęściej spotykanym zaburzeniem psychicznym. Choruje na nią w ciągu całego życia kilkanaście procent populacji osób dorosłych – podaje Światowa Organizacja Zdrowia (WHO). U osób starszych jest trudniejsza do wykrycia, ponieważ  często myli się ją z innymi schorzeniami, które ich dotykają.

– Zaburzenie to charakteryzuje się obniżeniem nastroju, utratą zainteresowań i odczuwania przyjemności, spadkiem energii i poczucia własnej wartości, przeświadczeniem o własnej winie za wszelakie zdarzenia, zaburzeniami snu, apetytu oraz trudnościami z koncentracją – wyjaśnia Adrian Stojecki, psycholog, certyfikowany psychoterapeuta poznawczo-behawioralny i biegły sądowy.

Depresji często towarzyszą objawy lęku. Nie należy jednak mylić jej z chwilowym obniżeniem nastroju lub chandrą. Specjaliści podkreślają, że  zaburzenie depresyjne charakteryzuje się trwałym, nieuzasadnionym  smutkiem utrzymującym się ponad 2 tygodnie, i może być przewlekłe lub nawracające. Adrian Stojecki wskazuje, że „okres nasilenia objawów doprowadza do ograniczenia normalnego funkcjonowania i wypełniania obowiązków”, a „najgroźniejszym powikłaniem depresji są próby samobójcze”. Z powodu depresji zamachu na swoje życie dokonuje blisko 1 milion osób rocznie – zwraca uwagę psychoterapeuta.

Specyfika depresji seniorów

Jak [wskazuje] prowadzony przez Polską Agencję Prasową „Serwis Zdrowie”, depresja objawia się podobnie w każdym wieku. Może manifestować się poczuciem zagubienia, drażliwością, kłopotami z koordynacją myśli oraz ruchów, a także pogorszeniem pamięci. Sygnały te są jednak bardziej niepokojące u ludzi młodych; w przypadku osób starszych często tłumaczy się je otępieniem bądź lekceważy.

Dodatkowo symptomy depresji często bywają mylone z objawami innych schorzeń. Dlatego właściwa diagnoza w przypadku seniorów dotyczy jedynie około 15 proc. osób chorych. Jej postawienie jest bardzo ważne, gdyż bez rozpoznania nie można rozpocząć leczenia.

– Niestety depresja często mylona jest z demencją lub chorobą Alzheimera. Ma to związek m.in. ze współwystępowaniem zarówno w przypadku zaburzeń depresyjnych, jak i demencji obniżenia funkcji poznawczych – tłumaczy Adrian Stojecki.

Objawy mogą współwystępować także z chorobami tarczycy, nowotworami, cukrzycą czy zaburzeniami otępiennymi.

– Zdecydowanie objawy są podobne, natomiast z racji występowania wielu schorzeń somatycznych oraz patrząc przez pryzmat wieku tych osób, (objawy) są często bagatelizowane albo mylone z demencją – dodaje psycholog.

Jakie są przyczyny depresji u osób starszych?

Jedną z głównych przyczyn zachorowań na depresję u osób starszych jest zły stan zdrowia. Zgodnie z wynikami Europejskiego Badania Warunków Życia Ludności z 2017 roku 30 proc. osób starszych uznało, że ich zdrowie jest złe lub bardzo złe. 67,7 proc. osób powyżej 60 roku życia wskazało na długotrwałe problemy zdrowotne lub choroby przewlekłe, które trwają co najmniej 6 miesięcy.

Obok braku zdrowia istnieje wiele czynników, które przyczyniają się do depresji seniorów. Choroba może być spowodowana utratą sensu życia, brakiem samodzielności czy samotnością, np. po śmierci współmałżonka.

– Osoby starsze często „wypadają” z ról społecznych – przestają pracować, znacznie zawęża się również grono ich znajomych. Pojawienie się depresji może być też odpowiedzią na przyjmowane leki lub na zaniedbania w zakresie diety – wymienia psycholog Adrian Stojecki.

Źródło: medicoversenior.pl

Konsekwencje choroby

Osoby cierpiące na depresję nierzadko otrzymują pomoc w zaawansowanym stadium choroby. „Zapominają”, że zaburzenie to nie jest chwilową chandrą lecz poważną chorobą wymagającą diagnozy i leczenia. Nieleczona depresja  może prowadzić do tragedii zarówno u osób starszych, jak i młodych, jednak seniorzy często nie chcą korzystać z pomocy lekarza. Wolą szukać ratunku na własną rękę.

– Ignorowanie tej choroby może prowadzić do pogłębienia problemu, a nawet do próby samobójczej.  Natomiast leczenie depresji, bez względu na grupę wiekową, daje z reguły dobre rezultaty – mówi psycholog.

Zjawiskiem, jakie możemy dostrzec w obecnych czasach jest ignorowanie problemów osób starszych. Społeczeństwo nie zwraca uwagi na sygnały zgłaszane przez seniorów. Takie zachowanie może nieść za sobą tragiczne skutki.

– Zauważam zjawisko związane z marginalizacją osób starszych. Zbyt rzadko wsłuchujemy się w to, co osoby starsze mają do powiedzenia. Wiele objawów zrzucamy na karb wieku – zwraca uwagę Adrian Stojecki.

Z danych policji wynika, że w 2018 roku w Polsce odnotowano 5182 zamachy samobójcze zakończone śmiercią. Co najmniej 1575 z nich dokonały osoby w wieku powyżej 60 roku życia. To 30 proc. wszystkich samobójstw. Liczba seniorów-samobójców w ostatnich latach utrzymywała się na podobnym poziomie – ok. 1,5 tys. osób rocznie.

Formy pomocy dla seniora

Często barierą nie do pokonania staje się wizyta u lekarza psychiatry. O występujących objawach można poinformować lekarza pierwszego kontaktu czy też neurologa. Zazwyczaj pozwala to na postawienie szybszej diagnozy oraz rozpoczęcie leczenia.

– Przede wszystkim należy bacznie obserwować zachowanie bliskiej nam osoby. Jeśli zauważymy coś niepokojącego, nie bagatelizujmy tego – mówi psychoterapeuta poznawczo–behawioralny.

Inną formę wsparcia stanowią  stacjonarne zakłady pomocy społecznej. Placówki te zapewniają pomoc osobom wymagającym całodobowej opieki z powodu między innymi wieku, choroby lub niepełnosprawności. Mogą stanowić dobry dodatek do podjętej terapii.

Osoby starsze, samotne oraz potrzebujące wsparcia psychologicznego mogą także skorzystać z telefonu zaufania dla seniorów. Dzwoniąc pod numer (22) 635 09 54 będą mogły otrzymać pomoc od doświadczonych psychologów.

Telefon można też wykonać m.in. do Centrum Wsparcia Dla Osób w Stanie Kryzysu Psychicznego (800 70 2222). Dyżurujący pod nim psycholodzy Fundacji Itaka udzielą porad oraz skierują dzwoniącego do właściwej placówki pomocowej w danym regionie.

Więcej na temat depresji pisaliśmy [tutaj].

Marta Klimczak/ Ostrzegamy.online